28?سال پیش در چنین روزی در ? 19?دی سال ? 1356?هجری خورشیدی، قیام بزرگ مردمی علیه رژیم ستم شاهی در قم برگزار شد.
پس‌از شهادت آیت‌الله مصطفی خمینی، تظاهرات مختلفی در شهرهای گوناگون از جمله تهران، ساری، اصفهان، مشهد برگزار شد که همه این تظاهرات مفهوم خاصی را به ذهن متبادر می‌کرد و آن زنده‌کردن یاد امام خمینی(ره) قافله سالار انقلاب اسلامی بود.
به‌همین دلیل عمال شاه برآن شدند که به نوعی چهره امام خمینی (ره) را در میان عامه مردم مخدوش سازند و به این ترتیب دست به انتخاب خطرناکی زدند که هزینه سنگینی را نیز برای آن پرداخت کردند.
صبح ? 18?دی‌ماه طلاب با تشکیل اجتماع بزرگی تظاهرات و راهپیمایی خود را آرام به سوی منازل مراجع وقت آغاز کردند و با تجمع در مقابل منازل ایشان با دادن شعارهایی به‌حمایت از امام پرداختند. عده‌ای از طلاب در مقابل بیت مرحوم آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی (ره) تجمع کردند.
موقعیت قم در تاریخ انقلاب اسلامی ایران برکسی پوشیده نیست و کم‎تر انسانی در دنیاست که از انقلاب اسلامی ایران اطلاع داشته و از نقش قم در این انقلاب بی‎اطلاع باشد. چه در طول نهضت انقلاب اسلامی و چه پس از پیروزی آن، قم زادگاه حوادث مهم تاریخی بوده است. لیکن دو حادثه بسیار مهم آن از ویژگی خاصی برخوردار است؛ یکی جرقة انقلاب (قیام 15 خرداد 1342) و دیگری آتش انقلاب (قیام 19 دی 1356) که هر دو در بستر تاریخ این شهر زاده و رشد یافت.
با نگاهی به گذشته و اوضاع و احوال ایران در آن زمان به خوبی در خواهیم یافت که چگونه حکام و پادشاهان بر مردم این کشور حکمرانی کرده و از دسترنج این ملت برای خود سفره ‎های رنگین گسترده و ثروت این ملت را بر باد می‎دادند.

در سال 1341 که شاه ایران با سفر به آمریکا دستورهای لازم را برای اجرای انقلاب سفید خویش، گرفت در 19 دی از مردم خواست تا در انتخابات نمایشی شرکت کرده و برای اجرای اهداف آمریکایی شاه به لوایح پیشنهادی رأی بدهند. که در اینجا نیز شهر مقدس قم با هدایت و رهبری امام خمینی (ره) این رأی گیری را تحریم و به مخالفت با آن پرداخت.
تاریخ، روحیه حماسی و انقلابی مردم این سرزمین را روزی به ثبت رسانید که محمد رضا شاه پهلوی در سال 1341 به منظور جلب اعتماد علماء حوزه و فریب مردم به این شهر سفر کرد و پس از آن که در 4 بهمن سال 41 در میدان آستانه از اتومبیل خود پیاده شد تمامی آرزوهایش را بر باد رفته دید؛ زیرا صحنه‎ایی را به نظاره نشست که انتظارش را نداشت. نه تنها از مردم استقبال کننده، کسی را ندید بلکه کارمندان اداری و دولتی و روحانیون نیز به چشم نمی‎خوردند و سکوتی شگفت بر شهر حکمفرما شده بود.
گویا شاه به شهری پر از دشمن قدم نهاده است. از شدت خشم و اضطراب از رفتن به حرم منصرف گشته و از همانجا بازگشت.
در دوّم فروردین سال 1342 که مصادف با سالگرد شهادت امام جعفر صادق ـ علیه السّلام ـ بود حادثه‎ای دیگر در تاریخ انقلاب شهر قم ورق خورد، مردم و روحانیان عاشق و دلباخته حرم اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ در مدرسه فیضیه مشغول عزاداری بودند که با حادثه‎ای غمبار روبه رو شدند. عمال دژخیمان با هجومی وحشیانه و کشتاری بی‎رحمانه، علما و فضلا را به خاک و خون کشیدند که این جریان باعث خشم ملت بر علیه شاه و حکومت مستبد او شد. و با این کار سنگری دیگر از سنگرهای رژیم توسط مردم و علمای قم فتح گردید.
قیام 15 خرداد
در حالی که بیش از دو روز از عاشورای سال 1342 نگذشته بود که در 15 خرداد همین سال رژیم، امام خمینی را شبانه دستگیر می‎کند. مردم قم همین که از موضوع اطلاع پیدا کردند با قلب‎های آکنده از غم و اندوه به اطراف منزل امام هجوم آوردند و با سردادن شعار ?یا مرگ یا خمینی? خشم و نفرت خود را بر علیه رژیم ابراز کردند که به راهپیمایی عمومی مبدل شده و مردم در حرم حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ تجمع کرده و خواستار آزادی امام می‎شوند که ناگهان صدای گلوله‎های نظامیان و رگبار مسلسل آنان موج جمعیت را می ‎شکند ومردان و زنان بی‎شماری را در خون خود می‎غلتاند. که امام با اعلام عزای عمومی،‌نقطة آغاز و بذر آبیاری شده انقلاب شکوهمند اسلامی را با خون‎های برزمین ریخته 15 خرداد اعلام می‎دارد که سال‎ها بعد به ثمر نشست.
قیام 19 دی قم (سال 1356)
پس از شهادت فرزند برومند امام خمینی حاج آقا مصطفی، در سال 1356، خشم ملت از رژیم ستم‎شاهی افزون شد و حکومت در تاریخ 7/10/1356 اقدام به پخش مقاله‎ای توهین آمیز علیه امام در روزنامه اطلاعات نمود که در پی این عمل مردم و طلاب قم خشمگین شده و در 19 دی تظاهرات شدیدی را بر ضد رژیم پهلوی به راه انداختند. که با اقدام مسلحانه رژیم برخورد کرده و تعدادی از مردم به شهادت رسیدند. امّا با این قیام مردم قم آتش انقلاب اسلامی برافروخته گشت و برق آسا به دیگر شهرها سرایت کرد و سرانجام منجر به شکست ظالمان و طاغوتیان و پیروزی مظلومان و مسلمانان شد.
پس از پیروزی انقلاب نیز مردم قم همواره در بستر حوادث مهم تاریخی قرار گرفتند و پیشاپیش مسایل و حوادث و امتحان‎های بزرگ انقلاب مانند همیشه با سربلندی مسیر انقلاب را طی کردند. تا این که طی جنگ تحمیلی این ایثار را به اوج خود رساندند و هم اکنون نیز چون گذشته در کنار کلیه حوادث مذهبی و سیاسی حضور داشته و همواره رهنمون دیگر شهرها و کشورهای آزاده جهان بوده و هستند.